Alimenty są szczególnym świadczeniem pieniężnym, które wynika z obowiązku alimentacyjnego. W związku z powyższym należy stwierdzić, że wysokość alimentów w konkretnej sytuacji będzie zależeć od treści obowiązku alimentacyjnego spoczywającego na osobie zobowiązanej. Pojawia się zatem pytanie, czym jest obowiązek alimentacyjny?
Pojęcie obowiązku alimentacyjnego zostało zdefiniowane w art. 128 ustawy z dnia 25.02.1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. – Dz. U. z 2020 r., poz. 1359), zwanej dalej „k.r.o.”. Zgodnie z tym przepisem pod pojęciem obowiązku alimentacyjnego rozumieć należy obowiązek dostarczania uprawnionemu środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania. Wypada nadmienić, że ustawodawca omawianym zwrotem posłużył się jeszcze także w art. 60 k.r.o., w którym zostały określone przesłanki powstania obowiązku alimentacyjnego pomiędzy małżonkami rozwiedzionymi, a także została uregulowana jego treść. W doktrynie prawa za szczególny rodzaj obowiązku alimentacyjnego uważa się występujący pomiędzy małżonkami obowiązek zaspokajania potrzeb rodziny (art. 27 k.r.o.). Powyższe kwestie ze względu na swą specyfikę zostaną omówione w odrębnych wpisach na blogu.
Trudno jest wskazać wyczerpujący katalog potrzeb człowieka, które składają się na jego utrzymanie i tym samym wchodzą w zakres obowiązku alimentacyjnego. Zależy to od okoliczności danego przypadku. Ponad wszelką wątpliwość środki utrzymania powinny być przeznaczane na zaspokojenie potrzeb takich jak: wyżywienie, mieszkanie, środki czystości, odzież i obuwie, koszty niezbędnego transportu (np. do szkoły). Wymienione potrzeby posiada każdy człowiek, aczkolwiek zakres ponoszonych na ten cel wydatków może być różny. Inne będą zapewne wydatki na odzież osoby młodej, której zależy na tym, aby ubierać się zgodnie z obowiązującą modą, a inaczej będą się one kształtować w przypadku osoby w podeszłym już wieku, która zazwyczaj nie zwraca już większej uwagi na trendy panujące w modzie. Różnice będą dotyczyć także wysokości wydatków ponoszonych w związku z koniecznością zaspokajania potrzeb mieszkaniowych, gdyż będą one zależeć na przykład od tego, czy dana osoba wynajmuje mieszkanie, co wiąże się z koniecznością miesięcznego uiszczania czynszu, czy też posiada własny dom jednorodzinny. Będą pojawiać się również takie koszty utrzymania, których nie będzie musiała ponosić każda osoba uprawniona do alimentów. W praktyce dotyczy to najczęściej kosztów leczenia.
Obowiązek dostarczania środków wychowania aktualizuje się w przypadku, gdy uprawnionym jest osoba małoletnia. Pod pojęciem środków wychowania rozumieć należy wszystko, co jest potrzebne do prawidłowego rozwoju fizycznego i duchowego dziecka (por. uchwała SN z dnia 6.02.1969 r., sygn. akt: III CZP 129/68). Będą to przede wszystkim wydatki ponoszone w związku z edukacją szkolną oraz zajęciami pozalekcyjnymi (nauka gry na instrumencie, członkostwo w klubie sportowym itd.). Przyjąć należy, iż do środków wychowania zaliczyć należy także koszty wyjazdów wakacyjnych. Trudno przecież kwestionować twierdzenie, że dla prawidłowego rozwoju dziecku potrzebny jest odpoczynek oraz rozrywka.
autor: Adwokat Marek Skrzyszowski
edytor: Adwokat Łukasz Krupski
sporządzono 01.12.2013 r., edytowano 14.02.2021 r.
