Może zdarzyć się sytuacja, że wobec danej osoby obowiązek alimentacyjny ciążyć będzie na kilku osobach. Nie oznacza to, że w takim przypadku uprawniony może w sposób całkowicie nieskrępowany wybrać sobie osobę, wobec której skieruje swoje żądania. Przepisy prawne dotyczące obowiązku alimentacyjnego regulują bowiem kolejność, w jakiej poszczególne osoby są zobowiązane do dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania, na rzecz uprawnionego. Obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami (art. 132 k.r.o.).
Art. 130 k.r.o. stanowi, że obowiązek jednego małżonka do dostarczania środków utrzymania drugiemu małżonkowi po rozwiązaniu lub unieważnieniu małżeństwa albo po orzeczeniu separacji wyprzedza obowiązek alimentacyjny krewnych tego małżonka. Jeżeli zatem osoba, której małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód, znajduje się w niedostatku, powinna w pierwszej kolejności zwrócić się z żądaniem dostarczenia środków utrzymania wobec byłego małżonka. Dopiero gdyby uzyskanie alimentów od byłego małżonka okazało się niemożliwe lub utrudnione z przyczyn, o których mowa w art. 132 k.r.o., może zwrócić się do swoich krewnych.
Osoba znajdująca się w niedostatku, która zamierza wystąpić z żądaniem o alimenty wobec swoich krewnych, powinna uwzględnić fakt, iż osoby te są zobowiązane do dostarczania jej środków utrzymania w następującej kolejności:
- zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki),
- wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie),
- rodzeństwo.
Jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych, obowiązek alimentacyjny obciąża bliższych stopniem przed dalszymi. Przykładowo, jeżeli osobą uprawnioną do alimentów jest dziecko, to z żądaniem o dostarczanie środków utrzymania i wychowania może zwrócić się do swoich dziadków dopiero wtedy, gdy uzyskanie świadczeń alimentacyjnych od rodziców jest niemożliwe lub utrudnione. Podobnie osoby starsze, jeżeli znajdują się w niedostatku, powinny w pierwszej kolejności domagać się alimentów od swoich dzieci, a dopiero w dalszej kolejności od wnuków.
Należy również wskazać, iż krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym. Jeżeli zatem osoba, która popadła w stan niedostatku, ma dwoje dzieci (zakładamy, że osoba ta nie ma małżonka lub byłego małżonka, wobec którego mogłaby wystąpić o alimenty), nie może dokonać swobodnego wyboru co do tego ze swoich dzieci, od którego będzie domagać się świadczeń alimentacyjnych. Swoje roszczenia powinna skierować do tej osoby, której możliwości zarobkowe i majątkowe pozwalają na realizację obowiązku alimentacyjnego wobec rodzica. Jeżeli możliwości takie posiadają obydwie osoby zobowiązane, wówczas powinna zwrócić się z żądaniem do obydwu swoich dzieci.
autor: Adwokat Marek Skrzyszowski
edytor: Adwokat Łukasz Krupski
sporządzono 01.12.2013 r., edytowano 14.02.2021 r.
